Overbelast, overspannen of burn-out
Mij wordt regelmatig gevraagd: wat is nou het verschil tussen overbelast, overspannen en burn-out? Het verschil is voor de meeste niet duidelijk. Dus ik dacht, ik schrijf er een blog over.
Bovenstaande termen worden vaak door elkaar gebruikt maar als we er eens beter op inzoomen zien we beduidende verschillen. Eigenlijk hebben we het over verschillende fases in het proces richting een burn-out. De foto (csrcentrum) laat dit mooi zien.
Wat zijn de kenmerken bij elke fase?
Vermoeid
In deze fase doe je (regelmatig) teveel en herstelt te weinig. Als je de tijd neemt om weer bij te tanken, door bijvoorbeeld minder te stressen, zul je merken dat de vermoeidheidsklachten snel weer afnemen.
Overbelast
In deze fase span je je steeds teveel in en herstel je te weinig. Je begint je behalve vermoeid ook overbelast te voelen. Het hersteltekort neemt toe en het duurt ook langer voordat je je weer fit voelt. Neem je een weekje vrij of ga je het rustiger aandoen dan zul je merken dat je weer goed hersteld.
Stressklachten
Je ervaart in deze fase chronische stress doordat je over een langdurige periode teveel hebt gedaan en te weinig bent hersteld. Je voelt je vermoeider en kunt een kort lontje hebben. Het herstel duurt nu ook langer. Je hebt een paar weken vakantie nodig om je weer fit te voelen.
In deze 3 fases ben je nog wel aan het werk. Wellicht meld je je wat vaker ziek dan anders. We noemen dit de preventieve fase.
Overspannen
Wanneer je deze fase ingaat is het 1ste kantelpunt gepasseerd. Behalve een hersteltekort zijn er nu ook veranderingen in je stresssysteem. Je hersteld niet meer door even te rusten en je herstelvermogen werkt ook niet meer goed. Je hebt steeds meer klachten variërend van allerlei cognitieve klachten (moeite met concentreren en een slechter geheugen), lichamelijke klachten (zoals spierspanning, hoge hartslag en slecht slapen) en emotionele problemen (gejaagd, gespannen, emotioneel, angstig en prikkelbaar). Je zult ook merken dat je gedrag is veranderd. Je leefstijl wordt slechter, je hebt de neiging je terug te trekken en kunt een cynische houding hebben en minder ontspannen en genieten.
Meestal val je in deze fase uit van je werk en ga je naar de dokter. Het is belangrijk om in deze fase eerst je herstelvermogen te verbeteren zodat je je weer vitaal voelt.
Burn-out
Ga je nu nog door met werken dan bereik je het 2de kantelpunt en raakt je stresssysteem helemaal ontregeld. Je hebt een burn-out. We onderscheiden 2 soorten burn-outs. De hyper en de hypo variant.
De meest ernstige is de hypovariant. Je kunt dan 16 uur per dag slapen maar je blijft moe, bent lusteloos en kunt niets meer. Bij de hypervariant sta je voortdurend ‘aan’ en kom je moeilijk meer tot rust.
Als je in een van deze 2 fases zit is het belangrijk dat je hulp zoekt om je herstelvermogen weer te activeren. Dit gaat namelijk niet vanzelf. Het duurt ook veel langer voordat je weer hersteld. Als je overspannen bent duurt het ongeveer 6 tot 9 maanden en als je een burn-out hebt kan het zelf 1 tot 2 jaar duren.
Herken je je in een van deze fases en kun je wel wat hulp gebruiken of heb je vragen? Neem contact met me op: info@coaching-noord.nl of bel met 06 142 29 645.
